SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
İŞ KAZASI
İNCELEMELERİNDE VE GEÇİÇİ İŞ
GÖREMEZLİK ÖDEMELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPTI
SGK, iş kazası incelemelerinde
İş Kazası Tespit Komisyonunca iş kazası olup olmadığına karar verilememesi
halinde, ölümle sonuçlanan iş kazası incelemelerinin SGK
Müfettişleri tarafından, ölümle sonuçlanmayan diğer iş kazası incelemelerinin
ise SGK denetmenleri tarafından yapılmasını ve sigortalıların raporlu kılınan
dönemde rapor gün sayısı ile SGK’ ya bildirilen gün sayısının 30 günden fazla
olması halinde, işveren tarafından çalışmadı bildirimi yapılmadığı sürece
raporlu kılınan dönem için geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyeceğini kararlaştırmıştır.
İŞ KAZASI İNCELEMERİNDE VE VERİLEN GEÇİÇİ İŞ GÖREMEZLİK
ÖDENEKLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER:
Sosyal Güvenlik Kurumu, Kısa
vadeli Sigorta Kolları uygulamalarının usul ve esaslarının açıklandığı 2016/21
sayılı genelgede, 23/9/2019 tarihli
2019/20 sayılı genelge ile
değişiklikler yapmıştır. Buna göre;
1) İş Kazası Tespit Komisyonunca, sigortalının maruz
kaldığı olayın iş kazası olup olmadığına karar verilememesi halinde veya
Komisyonca olayın iş kazası olmadığı kararına yeni bilgi ve belgelerle itiraz
edilmesi halinde, olay ölümle sonuçlanmış ise, iş kazası incelemesi SGK
Müfettişlerince, diğer hallerde ise SGK Denetmenlerince yapılacaktır.
2) Sigortalının maruz kaldığı olayda ölmesi halinde, Kısa
Vadeli Sigorta Servisi veya İş Kazası Tespit Komisyonu tarafından iş kazası
tespiti yapılanların dosyaları, sorumluluk ve kusur oranlarının tespiti için
SGK müfettişlerine aktarılacaktır. İş Kazası Tespit Komisyonu tarafından iş
kazası tespiti yapılamayanların dosyaları da hem iş kazası incelemesi hem de
sorumluluk ve kusur oranlarının tespiti için SGK müfettişlerine aktarılacaktır.
Belirlenen kusur oranlarına göre ilgililerden rücu işlemleri yapılacaktır.
3) Sigortalı bildirimi yapılmayan kişilerin iş kazası
geçirmesi halinde, ölümle sonuçlanan olaylar SGK Müfettişlerince, diğer
hallerde ise SGK Denetmenlerince incelenecektir.
4) İş kazası veya meslek hastalığı
soruşturmaları sonucu düzenlenen denetim raporlarında, sigortalının ağır
kusurlu olduğunun ve kusur derecesinin de belirtilmesi halinde geçici iş
göremezlik ödeneği ağır kusur derecesi esas alınarak 1/3 oranında eksiltilerek
ödenecektir. Ancak raporda “ağır kusur" ifadesi yer almakla birlikte kusur
derecesi yazılmamış ise geçici iş göremezlik ödeneği %5 oranında kesinti
yapılmak suretiyle ödenecektir.
5) SGK tarafından iş kazaları ile
ilgili olarak yapılan soruşturmalarda düzenlenen raporlarda işveren, sigortalı
veya üçüncü kişinin fiillerinin Kanunun 21 ve 22’nci maddeleri kapsamında
bulunduğunun belirtilmesi, ancak aynı konuda iş müfettişlerince düzenlenen raporda
işveren, sigortalı ve üçüncü kişinin fiilinin anılan Kanunun aynı maddeler
kapsamında olduğunun değerlendirilmesi ile birlikte kusur derecelerinin de
belirtilmesi durumunda, iş müfettişi raporunda önerilen kusur derecelerine göre
işlem yapılacaktır.
6) Kısa Vadeli Sigorta Servisi veya İş Kazası Tespit
Komisyonu tarafından iş kazası tespiti yapılan olayın, denetim raporu sonucunda
iş kazası olmadığının anlaşılması halinde, olay hastalık vakası olacağından
ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin
ilk 2 güne denk gelen kısmı geri alınacaktır. Şayet sigortalı hakkında
ödeneğe esas iş göremezlik raporunun başladığı tarihten önceki son bir yıl
içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmemiş ise ödenen geçici
iş görmezlik ödeneği ile sürekli iş göremezlik gelirinin tamamı geri alınacaktır.
7) Sigortalının
raporlu olduğu ayda, rapor süresi ile SGK’ya bildirilen gün sayısının 30 günden
fazla olması halinde, sigortalı adına “çalışmadı” şeklinde bildirim yapılmadığı
sürece geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeyecektir.
Örnek-1:
23/08/2019 – 27/08/2019 tarihleri arasında istirahatli olan
sigortalı adına Ağustos/2019 ayı için aylık prim ve hizmet belgesinde 30 günlük
prim bildirilmiş ve ayrıca çalışılmadığına dair bildirim yapılmamıştır. Bu
durumda sigortalı adına “çalışmadı” şeklinde bildirim yapılmadığı sürece geçici
iş göremezlik ödeneği ödenmeyecektir.
Örnek-2: 01/06/2019 – 09/06/2019 tarihleri
arasında istirahat raporu bulunan sigortalı adına aylık prim ve hizmet belgesi
ile Haziran/2019 ayı için 25 günlük prim bildirilmiş ve eksik gün nedeni olarak
“12-Birden Fazla” seçimi yapılmıştır. Bu durumda eksik gün süresi ile istirahat
süresi uyumlu olmadığından ve eksik gün nedeni “1-İstirahat” olarak
bildirilmediğinden, sigortalı adına “çalışmadı” şeklinde bildirim yapılmadığı
sürece geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeyecektir.
Örnek-3:
06/05/2019 – 15/05/2019 tarihleri arasında istirahat raporu bulunan
sigortalı adına aylık prim ve hizmet belgesi ile Mayıs/2019 ayı için 5 günlük
prim bildirilmiş ve eksik gün nedeni olarak “12-Birden Fazla” seçimi
yapılmıştır. Bu durumda sigortalı adına bildirilen prim gün sayısı, istirahat
süresine uyumlu kabul edilecek ve bildirim süresinin geçmiş olması ancak
herhangi bir yöntemle çalışılmadığına dair bildirim yapılmamış olması halinde
geçici iş göremezlik ödeneği ödenecektir.
8) Kâğıt ortamında düzenlenen ve SGK’ya gönderilen
raporlar için çalışılmadığına dair bildirim, istirahatin bittiği tarihin içinde
bulunduğu aya ait APHB’nin verilme süresi bitimine kadar yapılacaktır. Kağıt
ortamında düzenlenen raporlar e-Ödenek manuel rapor kayıt giriş ekranından kaydedilebilmekte
olup, kaydedildiği anda işveren ekranlarında görüntülenebildiğinden bu şekilde
kaydedilen raporlar için işverene bildirim yapması yönünde ayrıca tebligat
gönderilmeyecektir. Bu şekilde kaydedilen raporlar için işveren ekranına
düştüğü tarihin içinde bulunduğu aya ait APHB verilme süresine kadar işveren
tarafından bildirim yapılması gerekmektedir. Anılan ekrandan kaydedilemeyen
raporlar için ise işverenin söz konusu rapordan haberdar olamayabileceği de göz
önüne alınarak İPC uygulanmadan önce çalışılmadığına dair bildirim yapması
yönünde işverene tebligat gönderilmesi gerekmektedir.
Tebellüğ tarihinin içinde bulunduğu aya ait APHB verilme süresine kadar
işveren tarafından bildirim yapılması gerekmektedir. Bu şekilde işverence
bildirim yapılmaması veya geç bildirim yapılması halinde İPC uygulanacaktır.
Ancak, işyerlerinde SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılacak
denetim ve kontrollerde söz konusu bildirimin geç yapıldığının tespiti halinde
ise idari para cezaları yukarıda belirtilen tebligat yapılmadan uygulanacaktır.
9) Meydana gelen bir iş kazasında,
işverenin kastı ya da mevzuata aykırı bir eylemi mevcut ise sigortalıya ödenen
geçici iş göremezlik ödeneği için işveren sorumlu tutulacak ve işverene kusuru
oranında başvurulacaktır. Eldeki bilgi ve belgelerde işverenin kusurlu olduğu
belirtilmekle birlikte kusur oranına yer verilmemişse, ödenen geçici iş
göremezlik ödemelerinin tamamı olayda kastı veya kusuru bulunan işverene rücu edilecektir.
10) Hastalık vakalarında yapılacak rücu
işlemleri için kusur oranları tespit edilmesi gerektiği hallerde, kamu kurum ve
kuruluşlarından veya kolluk kuvvetlerinden SGK’ ya intikal eden rapor ve
tutanaklar ile mahkeme kararlarında belirtilen oranlara göre kısa vadeli
sigortalar servislerince, tespit edilememesi halinde ise SGK tarafından yapılan
masrafların toplamının sigorta primine esas kazanç tavanı aylık tutarından
fazla olması durumunda dosya, sosyal güvenlik denetmeni tarafından incelenecek
ve düzenlenen raporlarda belirtilen kusur oranlarına göre işlem yapılacaktır.
11) Kanunun
üçüncü kişilerin sorumluluğunu açıklayan anılan fıkrasında, üçüncü bir kişinin
kusuru nedeniyle iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık meydana gelmişse,
sigortalıya veya hak sahiplerine iş kazası, meslek hastalığı ile hastalık
sigortası kolundan SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin
ilgililere ödettirilmesi öngörüldüğünden, bu hükmün uygulanabilmesi için
öncelikle olayın meydana gelişinde üçüncü kişinin kusuru nedeniyle meydana
geldiğinin gerekli belgelerle
(denetim raporu, mahkeme kararı, komisyon kararı, ünite kararı vb.) kesin olarak tespit edilmesi
gerekmektedir. Sigortalılara iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası
kollarından ödenen geçici iş göremezlik ödeneklerinin, sorumlu olan üçüncü
şahıslardan rücusu ile ilgili başlatılan soruşturma sonucunda Cumhuriyet
Savcılığı tarafından takipsizlik veya mahkemece açılan Kamu davasının
düşürülmesine veya ilgilinin beraatına karar verilmesi halinde, bu kararların
sorumluluğu ortadan kaldırmayabileceği dikkate alınarak, iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortasından
Kanunun 18’inci maddesi gereğince ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin üçüncü
kişiye tazmin ettirilmesi konusunda hukuki yola başvurulacaktır.
Kaynak:TÜRMOB
