2076 Okuma
Tasfiye Döneminde Vergilendirme ve Uygulama Esasları
Tasfiye, bir işletmenin faaliyetlerine son verme kararı almasının ardından, varlık ve borçlarının belirlenerek işletmenin hukuken sona erdirilmesi sürecidir. Bu süreçte şirketin tüm alacakları tahsil edilir, borçları ödenir ve varsa kalan varlıklar ortaklara dağıtılır. Tasfiye süreci, genel kurul kararıyla başlatılır ve ticaret siciline tescil edilmesiyle resmiyet kazanır. Tasfiye tamamlandığında şirketin tüzel kişiliği sona erer. Tasfiye sürecinde, şirketin vergisel yükümlülükleri “tasfiye dönemi” esas alınarak yürütülür ve bu döneme ait beyannameler ayrı ayrı verilir. Tasfiye memurları, sürecin mali ve hukuki sorumluluğunu üstlenen kişilerdir.
1. Tasfiye Dönemi Kavramı ve Süresi
Kurumlar vergisi mükelleflerinin her ne sebeple olursa olsun tasfiye haline girmeleri durumunda, hesap dönemine ilişkin hücümler yerine tasfiye dönemi esas alınır. Tasfiye dönemi; kurumun tasfiyeye girişine ilişkin genel kurul kararının tescil tarihi ile tasfiyenin sona erdiği tarihe kadar olan süreyi kapsar.
Tasfiye, kararın ticaret siciline tescili ile başlar ve tasfiyenin sona erdiği tarihte sona erer. Aynı takvim yılı içerisinde başlayıp sona eren tasfiyelerde, bu süre tek bir tasfiye dönemi olarak kabul edilir. Ancak birden fazla takvim yılına sarkan tasfiyelerde, her bir takvim yılı ayrı bir tasfiye dönemi olarak değerlendirilir.
2. Tasfiye Dönemlerinin Beyan ve Vergilendirilmesi
Tasfiye dönemi sonu itibariyle elde edilen kazanca "tasfiye kârı" denir. Tasfiye kârı, tasfiye başlangıç tarihindeki öz sermaye ile tasfiye sonundaki öz sermaye arasındaki farkı ifade eder. Bu hesaplamada ortaklara tasfiye süresince yapılan ödemeler son dönem servetine, sermaye artışları ve istisna kazçlar ilk dönem servetine eklenir.
Tasfiye süresinde zararla kapanması halinde, zarar tutarı daha önceki tasfiye dönemlerinde beyan edilmiş kazçlardan düşülerek vergi düzeltmesi yapılabilir. Bu durumda fazla ödenmiş vergiler iade edilir. Ancak tasfiye sonucu kâr ile kapanmışsa, daha önceki beyannamelerde düzenleme yapılmaz.
Örnek:
Bir kurumun tasfiyeye giriş tarihi 15.04.2022, tasfiye bitiş tarihi ise 30.09.2024’tür.
I. Tasfiye dönemi: 15.04.2022 – 31.12.2022 → 200.000 TL kazanç
II. Tasfiye dönemi: 01.01.2023 – 31.12.2023 → 300.000 TL kazanç
III. Tasfiye dönemi: 01.01.2024 – 30.09.2024 → 100.000 TL zarar Bu durumda tasfiye sonucu net kâr: 200.000 + 300.000 - 100.000 = 400.000 TL’dir. Önceki dönemlerde 100.000 TL vergi ödendiyse, tasfiye sonu kârına göre yeniden hesaplanır ve fazla ödenen kısım iade edilir.
3. Tasfiyeden Vazgeçilmesi
Tasfiye halindeki bir kurum, genel kurul kararlıyla tasfiyeden vazgeçebilir. Bu durumda, tasfiyeden vazgeçme karanın alındığı yılın başından itibaren normal faaliyet dönemi yeniden başlar. Daha önce tasfiye olarak verilen beyannameler normal beyannamelerin yerine geçer.
Örnek:
Tasfiyeye giriş tarihi: 14.02.2022
Tasfiyeden vazgeçme tarihi: 15.04.2023 → 2023 yılı başından itibaren normal beyan dönemine geçilir. Geçici vergi yükümlülüğü 1 Nisan 2023 itibarıyla başlar.
4. Tasfiye Beyannameleri ve Verilme Süreleri
Tasfiyenin aynı takvim yılı içinde sona ermesi halinde, tasfiye beyannamesi tasfiyenin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde verilir. Birden fazla takvim yılını kapsayan tasfiyelerde her tasfiye dönemine ait beyannameler, dönem sonunu izleyen dördüncü ayın 25'inci gününe kadar verilmelidir. Son tasfiye dönemi beyannamesi ise tasfiyenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde sunulur.
Örnek:
Tasfiyeye giriş: 01.05.2021, tasfiye bitiş: 10.08.2023
I. Tasfiye dönemi: 01.05.2021 – 31.12.2021 → Beyan: 01-25/04/2022
II. Tasfiye dönemi: 01.01.2022 – 31.12.2022 → Beyan: 01-25/04/2023
III. Tasfiye dönemi: 01.01.2023 – 10.08.2023 → Beyan: 10.09.2023’e kadar
5. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu
Tasfiye memurları, tasfiye süresinde tahakkuk eden vergilerin tahsilinden şahsen ve müteselsilen sorumludur. Vergi borcu ödenmeden ortaklara paylaşım yapılması durumunda, vergiler tasfiye memurları ve ortaklardan tahsil edilir. Tasfiye memurları ödedikleri vergiler için, ilgili ortaklara rücu edebilir.
Örnek:
Tasfiye edilen şirkette 50.000 TL vergi borcu varken ortaklara 100.000 TL dağıtılmışsa, tasfiye memuru bu ödemeyi vergiden önce yaptığı için şahsen sorumlu olur. Bu tutarı ortaklara rücu etme hakkına sahiptir.
6. Tasfiye Sonrası Tarhiyatlar
27 Mart 2018 tarihinde yapılan yasal düzenlemeye göre, tasfiyesi tamamlanarak ticaret sicilinden silinmiş kurumlara ilişkin olarak, tasfiye öncesi ve tasfiye dönemlerine ait vergi tarhiyatı ve ceza kesme işlemleri mümkün hale gelmiştir. Bu durumda, sorumluluk tasfiye memurlarına ve sınırlı olarak ortaklara yöneltilir.
7. Tasfiye Kapsamında Servet Değeri
Tasfiye kârının belirlenmesinde kullanılan servet değeri, bilânçoda yer alan öz sermaye kalemidir. Her tasfiye döneminde başlangıç değeri, bir önceki dönemin sonu ile aynıdır. Karşılıklar ve ayrılan amortismanlar bu değere dahil edilmez.
8. Tarh Zamanaşımı Süresi
Tasfiye bir yıldan fazla sürmüşse, tarh zamanaşımı tasfiyenin sona erdiği yılı takip eden yıl başından itibaren başlar.
Örnek:
Tasfiye süresi: 10.02.2019 – 15.06.2022 → Tarh zamanaşımı: 01.01.2023’te başlar ve 31.12.2027’de sona erer.
9. Tasfiye İncelemesi
Tasfiye sürecinin incelenmesi için yapılacak başvuru sonrasında, vergi incelemesine en geç üç ay içinde başlanması gerekmektedir. Vergi dairesi inceleme sonucunu otuz gün içinde tasfiye memurlarına bildirir. Maliye Bakanlığı, gerekli gördüğü durumlarda inceleme yapmamaya yetkilidir.
Sorunuz varsa, sorunuzu buradan ekleyebilirsiniz.
Ferdi Asım Hellaç
Mali Müşavir
YASAL UYARI : İnternet sitemizde yer alan yazıların tüm hakları saklıdır. Ancak yazar ve site kaynağının aktif linkine yer verilerek alıntı yapılabilir. YAZILAR AYNEN YAYIMLANAMAZ. Aksi yönde eylemler hakkında Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki tazminat ve ceza hükümlerinin uygulanması için hukuki süreçler başlatılacaktır.
Paylaş
